Với nhiều lợi thế cạnh tranh, Việt Nam vẫn là điểm đến ưa thích của các nhà đầu tư FDI

Trong suốt 20 năm qua, Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ và trở thành một trong những trung tâm sản xuất lớn trên thế giới, đồng thời hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Sự tăng trưởng ấn tượng này không chỉ giúp Việt Nam nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho thu hút đầu tư nước ngoài (FDI), biến Việt Nam trở thành điểm đến ưa chuộng cho các nhà đầu tư quốc tế.

Xuất khẩu của Việt Nam đã tăng trưởng với tốc độ trung bình hơn 13% mỗi năm kể từ năm 2007. Phần lớn sự tăng trưởng này đến từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Theo báo cáo từ Ngân hàng HSBC, các dòng vốn FDI chủ yếu đến từ Hàn Quốc, với sự đóng góp nổi bật của tập đoàn Samsung. Từ khi Samsung xây dựng nhà máy sản xuất điện thoại đầu tiên tại tỉnh Bắc Ninh vào năm 2008, Việt Nam đã trở thành một trung tâm sản xuất toàn cầu của hãng này.

Hơn một nửa số điện thoại thông minh của Samsung hiện được sản xuất tại Việt Nam, với tổng số vốn đầu tư lên tới hơn 20 tỉ USD. Sự thành công của Samsung đã tạo động lực cho các tập đoàn công nghệ lớn khác đầu tư vào năng lực sản xuất của Việt Nam.

Năm 2023, các công ty sản xuất Trung Quốc hàng đầu đã tăng cường đầu tư vào Việt Nam, với gần 20% vốn FDI đăng ký mới đến từ Trung Quốc đại lục.

Điều này cho thấy Việt Nam không chỉ là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư từ Hàn Quốc mà còn thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư Trung Quốc.

Sự chuyển dịch này một phần do chi phí lao động tại Việt Nam thấp hơn so với Trung Quốc và nhiều quốc gia khác trong khu vực, mặc dù trình độ giáo dục của người lao động Việt Nam rất cao. Điều này được thể hiện qua kết quả khảo sát PISA, một chương trình đánh giá quốc tế về kiến thức và kỹ năng của học sinh 15 tuổi, nơi Việt Nam luôn đạt điểm cao.

Bên cạnh lợi thế về chi phí lao động, các chi phí khác như năng lượng cũng là một yếu tố cạnh tranh của Việt Nam. Giá điện cho kinh doanh tại Việt Nam thấp thứ hai trong khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà máy hoạt động.

Mặc dù thời gian điều chỉnh giá điện gần đây đã rút ngắn, điều này có thể ảnh hưởng đến tình hình hiện tại, nhưng tổng thể, chi phí năng lượng ở Việt Nam vẫn rất cạnh tranh. Ngoài ra, giá dầu diesel, một nguồn năng lượng phổ biến trong công nghiệp, cũng có mức giá thấp, tạo lợi thế cho các ngành sử dụng nhiều năng lượng.

Việt Nam cũng đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong việc ký kết các thỏa thuận kinh tế với các đối tác thương mại quốc tế. Những hiệp định thương mại tự do như Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã giúp Việt Nam mở rộng cánh cửa đón nhận FDI.

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), những bước tiến này đã hỗ trợ mạnh mẽ cho việc thu hút đầu tư nước ngoài, làm cho môi trường đầu tư tại Việt Nam ngày càng trở nên hấp dẫn hơn.

Một yếu tố quan trọng khác góp phần vào việc thu hút FDI là sự hỗ trợ tích cực từ phía chính phủ Việt Nam thông qua hệ thống thuế. Với mức thuế thu nhập doanh nghiệp theo luật định ở mức 20%, Việt Nam có lợi thế cạnh tranh hơn so với nhiều quốc gia khác trong khu vực.

Ngoài ra, các doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam còn có thể được hưởng các chính sách miễn và giảm thuế kéo dài, giúp giảm thêm mức thuế suất thực tế. Điều này không chỉ khuyến khích các nhà đầu tư quốc tế mà còn thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp trong nước.

Những yếu tố hấp dẫn này đã đóng góp quan trọng vào việc thu hút FDI, đồng thời giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Mức độ tham gia của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu đã tăng mạnh trong những năm qua, và hiện nay có thể sánh ngang với Singapore.

Tuy nhiên, sự gia tăng hội nhập này chủ yếu diễn ra thông qua các liên kết ngược, nghĩa là Việt Nam hiện đang đóng vai trò là trung tâm nhập khẩu đầu vào trung gian phức tạp để lắp ráp cuối cùng.

Điều này được minh chứng qua tỷ lệ nội địa hóa thấp trong ngành hàng điện tử, nơi mà phần lớn các linh kiện và nguyên liệu được nhập khẩu từ nước ngoài để lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh tại Việt Nam.

Để duy trì dòng vốn FDI mạnh mẽ, một nhiệm vụ quan trọng đối với Việt Nam là phải vươn lên trong chuỗi giá trị sản xuất và nâng cao phần giá trị gia tăng nội địa trong các sản phẩm này.

Điều này đòi hỏi Việt Nam không chỉ tập trung vào việc thu hút FDI mà còn phải chú trọng đến việc phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ, cải thiện năng lực công nghệ và đổi mới sáng tạo. Khi Việt Nam có thể nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi sản xuất, không chỉ dòng vốn FDI sẽ tiếp tục đổ vào mà nền kinh tế Việt Nam cũng sẽ trở nên bền vững và thịnh vượng hơn trong dài hạn.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, Việt Nam cần tiếp tục duy trì và phát huy những lợi thế hiện có, đồng thời cải thiện môi trường đầu tư để thu hút nhiều hơn các dòng vốn FDI.

Với những bước đi đúng đắn và chiến lược phát triển bền vững, Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến lý tưởng cho các nhà đầu tư FDI quốc tế, đồng thời khẳng định vị thế của mình trong nền kinh tế toàn cầu.